26 Σεπτεμβρίου 2024 Το Ιστορικό ανέγερσης και λειτουργίας του Ιερού Ναού Αγίου Τιμοθέου και Αγίας Μαύρης στην Κάτω Δερύνεια

Η σύνταξη και η επιμέλεια του ιστορικού της εκκλησίας μας έγινε με τη βοήθεια της Ελλάδας Πόλεου, την οποία και ευχαριστούμε.

Μετά από την επίσκεψη μου μαζί με τον Ανδρέα Γρηγορίου στην Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, και με τη βοήθεια του Κώστα Θεοδώτου, υπεύθυνου του Αρχείου της Αρχιεπισκοπής, καταφέραμε να καταγράψουμε σημαντικές πληροφορίες σχετικά με την ιστορία ανέγερσης και λειτουργίας του Ιερού Ναού Αγίου Τιμοθέου και Αγίας Μαύρης στην Κάτω Δερύνεια, τις οποίες παραθέτουμε παρακάτω.

Από τη μελέτη των εγγράφων που διατηρούνται στο Αρχείο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, στον φάκελο για τον Ιερό Ναό Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας στην Κάτω Δερύνεια, φαίνεται ότι οι πρώτες προσπάθειες για ανέγερση του Ναού άρχισαν το 1959.

Τον Νοέμβριο του 1960 αποστέλλεται επιστολή προς τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Μακάριο από την Εκκλησιαστική Επιτροπή με την οποία τον πληροφορούν ότι ό Μιχαήλ Φασαρίας δώρισε ένα οικόπεδο που νομιμοποιήθηκε στην Αρχιεπισκοπή για ανέγερση του Ιερού Ναού Κάτω Δερύνειας. Στην ίδια επιστολή αναφέρεται ότι έχουν κοπεί 7 αυτοκίνητα πέτρες και μεταφέρθηκαν στο εν λόγω οικόπεδο, ότι η κοινότητα αναλαμβάνει δωρεάν την απασχόληση για εργατικά και άλλα καθήκοντα προς ανέγερση του Ναού, καθώς και ότι, βάσει διπλοτύπων, μαζεύτηκε κάποιο ποσό από δωρεές.

Τον Αύγουστο του 1961 αναφέρεται δωρεά κτήματος προς τον Ιερό Ναό Κάτω Δερύνειας από τον Ιωάννη Τζιώρτζιη εκ Δερύνειας, το οποίο χωρίστηκε σε 6 οικόπεδα που πωλήθηκαν. Τον Φεβρουάριο του 1962 η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου έλαβε 7 προσφορές για την ανέγερση του Ιερού Ναού, από τους κάτωθι εργολάβους:

1. Σωτήρης Μιχαήλ εκ Τρικώμου για το ποσό των λιρών  6,940

2. Κώστας Χατζηδημητρίου εκ Βαρωσίων για το ποσό των  λιρών     8,000

3. Γεώργιος Θεοδώρου εκ Βαρωσίων για το ποσό των λιρών            7,900

4. Κυριάκος Γεωργίου εκ Βαρωσίων  για το ποσό των λιρών             7,000

5. Γεώργιος Λοϊζου Πυργώτη εκ Καϊμακλίου για το ποσό                    8,400

6. Γιάννης Αρναούτη                                                                            6,950

7. Γιώργος Θεοδώρου + Γιάννης Πολυδεύκη                                       9,700

Σύμφωνα με επιστολή του κ. Μίκη Ζιντίλη, τότε Ελεγκτή της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου, κατακυρώθηκε η προσφορά του κ. Κώστα Χατζηδημητρίου. Ο κ. Ζιντίλης πληροφορεί επίσης την Εκκλησιαστική Επιτροπή ότι δύναται να διενεργήσει έρανο βάσει διπλοτύπων και το ποσό από τον έρανο να κατατεθεί στο Κεντρικό Ταμείο της Αρχιεπισκοπής για την ανέγερση του Ναού.

Τον Σεπτέμβριο του 1962 ο δωρητής Χατζηγιάννης Γεωργίου Τζιώρτζιης εκ Δερύνειας δώρισε χωράφι 3 ½ σκαλών στον Ιερό Ναό Κάτω Δερύνειας. Αναφέρεται δε σε επιστολή προς την Αρχιεπισκοπή ότι ο δωρητής είχε αρχικά δωρίσει 6 οικόπεδα, ακολούθως άλλα 3 και τώρα άλλα 7 οικόπεδα, συνολικά δηλαδή 16 οικόπεδα.

Μετά την πώληση των πρώτων 6 οικοπέδων, η Αρχιεπισκοπή όρισε την τιμή των οικοπέδων στις £2.000 το καθένα.  

Όπως φαίνεται παρακάτω, 3 οικόπεδα πουλήθηκαν περίπου για £2.000 το καθένα.

Ο κ. Ζιντίλης πληροφορεί τα μέλη της Εκκλησιαστικής Επιτροπής τον Οκτώβριο του 1970 ότι εγκρίθηκαν από την Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου οι πωλήσεις των κάτωθι οικοπέδων:

- Οκόπεδο αρ. 3 στην Ραμόνα Φυλακτού Ανδρέου αντί του ποσού των 2,000 λιρών

- Οικόπεδο αρ. 6 στον Λοίζο Λοίζου  αντί του ποσού των 2,000 λιρών.

- Οικόπεδο αρ. 5 στον Φάνο Συλιανού αντί του ποσού των 2,100 λιρών

Ταυτόχρονα πληροφορεί τα μέλη της Εκκλησιαστικής Επιτροπής ότι το προϊόν των πωλήσεων θα δαπανηθεί για την ανέγερση της οικίας του Ιερέως Παπαγιανή (Πατήρ Ιωάννης Λοίζου.

Τον Δεκέμβριο του 1973 ο κ. Ζιντίλης πληροφορεί με επιστολή του την Εκκλησιαστική Επιτροπή ότι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος απαλλάσσει την Επιτροπή από το χρέος των Λ.Κ. 9,489,578μιλς. Με επιστολή τους, τα μέλη της Επιτροπής, ήτοι: Παγκράτιος Μακρυγιάννης – Πρόεδρος, Πέτρος Χατζηβαρνάβας – Γραμματεύς, Νικόλας Κυριάκου – Ταμίας, και Μιχαήλ Χατζηανδρέου – Σύμβουλος, ευχαριστούν τον Αρχιεπίσκοπο  για την γενναιόδωρη ενέργειά του.

Το οίκημα του Προσκοπείου επίσης ανεγέρθη κατόπιν άδειας της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου.

Υπάρχει τέλος ευχαριστήρια επιστολή του κ. Λοϊζου Π. Δανέζη προς τον Χωρεπίσκοπο Σαλαμίνος, Βαρνάβα, για τον διορισμό του ως αριστερού ψάλτη στον Ιερό ναό Αγίου Τιμοθέου και Αγίας Μαύρας, τον Ιανουάριο του 1974.

Από τα ανωτέρω έγγραφα, φαίνεται ότι η ανέγερση της εκκλησίας μας άρχισε μέσα στο 1962, κατ΄ αρχήν με δωρεά οικοπέδου από τον Μιχαήλ Φασαρία, με χρηματικές δωρεές και με έρανο που διενεργήθει, αλλά και με τα εργατικά χέρια των κατοίκων της κοινότητάς μας, καθώς επίσης και με την οικονομική αρωγή της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κύπρου.

Συνολικά είχαν γίνει δωρεές 17 οικοπέδων, εκ των οποίων, τα 6 πωλήθηκαν, και άλλα τρία πωλήθηκαν στους άνωθι αναφερόμενους ιδιοκτήτες προπολεμικά. Συνάγεται εκ των εγγράφων ότι στα περιουσιακά στοιχεία του Ιερού Ναού των Αγίων Τιμοθέου και Μαύρας περιλαμβάνεται το οικόπεδο στο οποίο έχει ανεγερθεί ο Ναός, καθώς επίσης και 7 ακόμα οικόπεδα.