Η Τραγική Μάνα της Κάτω Δερύνειας Χρυστάλλα Κυριάκου (Ποταμού)

«Σαν σήμερα, 19 Αυγούστου 1974, ημέρα των γενεθλίων των δίδυμων κοριτσιών μου, Κίκας και Μαρίας, τις πήραν από την αγκαλιά μου. Ήταν 3 ετών. Μαζί και τον 5χρονο Ανδρέα μου

»Από τότε δεν τα έχω ξαναδεί.

»Μου τα πήρανε, μα δεν έφυγαν ποτέ από κοντά μου. Ανακατεύονται μέσα στα πόδια μου, στη σκέψη, στην καρδιά μου, κάθε λεπτό της μέρας, 52 χρόνια . . . Ξαγρυπνώ – στο προσκεφάλι τους, ξαγρυπνώ, αγρυπνώ . . .

»Τις ντύνω, τις στολίζω ακόμα με τα ίδια φουστανάκια, τις ακούω να γελούν με τις σκανταλιές τους όταν φωνάζω «. . . Μαρία» κι έρχεται η Κίκα. Τα κρυφά τους γέλια, που με ξεγελούν ποια είναι ποια. Μαρία ή Κίκα – δύο σταγόνες από το ίδιο δάκρυ . . .

»Κι ο Ανδρέας μου παραδίπλα, παίζει με τα αυτοκινητάκια του και κρυφογελά.

»Δεν έφυγαν ποτέ από κοντά μου. Και περιμένω ακόμα, ν’ ανοίξει η πόρτα και να μπούν, πιασμένα από το χέρι. Έχουν μεγαλώσει πια, τ’ ανάγιωσα, μαζί με τον Χριστάκη. Τ’ αναγιώσαμε μέσα μας, γύρω μας , μέσ’ στην καρδιά μας που μεγάλωσε κι αυτή, γέρασε, και θέλει τώρα γιατρούς και φάρμακα και επεμβάσεις.

»Τα περιμένω. Μου είπαν ότι τα είδαν ζωντανά. Ποια είμαι εγώ να μην πιστέψω.

»Την ίδια νύκτα που μου τα πήρανε, έξαλλη, εκτός εαυτού βγήκα στους δρόμους με ώτο στοπ. Να πάω στον Πρόεδρο Κληρίδη, να μου τα ψάξει. Δεν έμεινε πέτρα να μη την ψάξω. Τίποτα . . .

»Για χρόνια ήμουν σαν χαμένη, συγχυσμένη, οργισμένη, καταρρακωμένη, απεγνωσμένη. Το πιο μεγάλο κομμάτι μου, της παλιάς Χρυστάλλας, χάθηκε μαζί τους.

»Καλύτερα να σκοτώναν εμένα. Εμετάνιωσα τόσες φορές, κάθε μέρα από τότε. Ετέλειωσεν η ζωή μας όλη, έμεινεν τζιαμέ. Έμεινεν η ζωή μας τζιαμέ.

»Και είπα από τότε: Στο σπίτι μου, στην Κάτω Δερύνεια, δεν γυρνώ ποτέ, χωρίς τα παιδιά μου»

Η Τραγική Μητέρα από την Κάτω Δερύνεια με υποδέχτηκε σήμερα, 19 Αυγούστου 2025, στο προσφυγικό της σπίτι στη Λάρνακα.

Καθίσαμε με τον Χριστάκη, σύζυγο της Χρυστάλλας και μιλήσαμε για πολλή ώρα για κείνες τις μέρες που σημάδεψαν τη ζωή τους ανεξίτηλα.

Η Χρυστάλλα γεννήθηκε το 1952 και παντρεύτηκε το 1969, στην τρυφερή ηλικία των 16 ½ χρόνων, επειδή η μητέρα της, που έπασχε από καρκίνο, δεν ήθελε να μείνει η Χρυστάλλα μόνη, μετά το θάνατό της. Ζήτησε μάλιστα από την Χρυστάλλα να υιοθετήσει τον Άλκη (αδελφό της Χρυστάλλας), που τότε ήταν μόλις 8 ετών, πράγμα που η Χρυστάλλα έπραξε. Είναι το τρίτο παιδί του Ανδρέα Πιερίδη (Ποταμού) και της Μαρίας Πιερίδη.

Η Χρυστάλλα, όπως και άλλοι Αμμοχωστιανοί, παρασυρόμενη από μια είδηση του ραδιοφώνου του ΡΙΚ που καλούσε στις 16 Αυγούστου 1974, αστυνομικούς, πυροσβέστες και το προσωπικό του Δήμου Αμμοχώστου να μεταβούν στην Αμμόχωστο για να αναλάβουν καθήκοντα, επίστρεψε στις 17 Αυγούστου 1974 στο σπίτι της στην Κάτω Δερύνεια για να πάρουν μερικά χρειώδη (ρούχα και τρόφιμα). Την πήρε ο πεθερός της μαζί με άλλα άτομα, αφού ο σύζυγός της, Χριστάκης, υπηρετούσε ως έφεδρος στην Κερύνεια. Στο βάν αυτοκίνητο επέβαναν:

• Ο Κυριάκος Γεωργαλλή Νέκη – πεθερός της Χρυστάλλας

• Η Ανδριανή Γεωργαλλή Νέκη – πεθερά της Χρυστάλλας

• Ο Γιώργος Γιωργαλλή – κουνιάδος της Χρυστάλλας

• Η Χρυστάλλα με τα τρία της παιδιά

• Η Σωτήρα Ανδρέου

• Τα τρία παιδιά της Σωτήρας Ανδρέου: Κούλα (12 ετών), Τάσος (14 ετών) και Τάκης (10 ετών)

• Ο Άλκης Πιερίδης (14 ετών) – αδελφός της Χρυστάλλας

• Ο Σάββας Παρασκευάς

• Η Ανδρονίκη Σάββα– μαζί με τις δύο κόρες τους , Άννα και Παρασκευούλα

• Η Χριστίνα Λιασίδου

• Μαρίκα – Γειτόνισσα της Χρυστάλλας

Από τα 18 άτομα που επέβαιναν του βαν, κατάφεραν να φύγουν ζωντανοί, 5 άτομα: Η Χρυστάλλα, ο αδελφός της, Άλκης, η Παρασκευούλα και η Άννα και η Χριστίνα Λιασίδου. Οι υπόλοιποι δεν γύρισαν ποτέ μετά τη σύλληψή τους από τους Τούρκους που είχαν καταλάβει την Κάτω Δερύνεια μετά την Αμμόχωστο.

Υ.Γ. Ρωτήσαμε την Χρυστάλλα εάν είχε λάβει κάποια ψυχολογική, ηθική ή άλλη βοήθεια από το Κράτος. Η απάντησή ήταν «Ποτέ και κανένας δεν έτεινε χείρα βοηθείας, ούτε ψυχολόγος, ούτε κανένας άλλος αξιωματούχος. Έμεναν μόνο στα λόγια. Μόνο ο Δήμαρχος Παραλιμνίου – Δερύνειας κ. Γιώργος Νικολέττος, στον οποίο αποστέλλω τους χαιρετισμούς μου, έδειξε έμπρακτα την κατανόησή του, την ανθρωπιά και την καλοσύνη του, ιδιαίτερα στο χρονίζον θέμα υγείας του συζύγου μου, Χριστάκη και στην επέμβαση καρδίας που επείγετο να γίνει. Ευχαριστώ επίσης, τον κ. Νίκο Λίλλη, Αντιδήμαρχο Δερύνειας, για την συμπαράσταση».