ΚΑΤΩ ΔΕΡΥΝΕΙΑ

Σαν πάρεις τον δρόμο για την Αμμόχωστο, ξεκινώντας από αυτόν εδώ τον χώρο, η πρώτη κατεχόμενη κοινότητα που θα συναντήσεις είναι η Κάτω Δερύνεια. Ένας μικρός οικισμός που γεννήθηκε τη δεκαετία του 1940, όταν λίγες οικογένειες της Αμμοχώστου αναζήτησαν μια νέα αρχή σε γειτονικά χώματα. Με τα χρόνια, η Κάτω Δερύνεια μεγάλωσε, αγκαλιάζοντας ζευγάρια από τη Μεσαορία, την Καρπασία, τα Κοκκινοχώρια και τα γύρω χωριά. Μια κοινότητα που αναπτυσσόταν με αγάπη, μόχθο και όνειρα.

Όμως, στις 14 Αυγούστου 1974, τη μαύρη μέρα της δεύτερης τουρκικής εισβολής, πριν καν προλάβουμε να απλώσουμε ρίζες και κλαδιά, εμείς οι Κατωδερυνειώτες - περίπου 1.000 ψυχές τότε - ξεριζωθήκαμε βίαια, όπως και 200.000 άλλοι πρόσφυγες συμπατριώτες μας. Αφήσαμε πίσω 34 χρόνια ζωής, γεμάτα δημιουργία, κόπο και κοινές αναμνήσεις στην αγαπημένη μας πατρίδα.

Δεν είχαμε προλάβει ακόμη να αποκτήσουμε αυτόνομη διοικητική δομή. Το ρεύμα το παίρναμε από τον Δήμο Αμμοχώστου, το νερό από τη γειτονική Δερύνεια και τη συλλογή σκυβάλων αναλάμβαναν συνεργεία της πόλης. Είχαμε όμως προλάβει να χτίσουμε πολλά:

Το 1967 ανεγείραμε ένα σύγχρονο Δημοτικό Σχολείο. Πρώτος μας δάσκαλος ήταν ο μακαρίτης Σταύρος Σταύρου, που υπηρέτησε στην εντός των τειχών μεσαιωνική πόλη της Αμμοχώστου, κουβαλώντας μαζί του μια μισοκαμένη σχολική έδρα - απομεινάρι από την πυρκαγιά που προκάλεσαν οι Τούρκοι το 1958 για να εκδιώξουν τον Ελληνισμό από την πόλη.

Χτίσαμε επίσης τον Ιερό Ναό της κοινότητάς μας, αφιερωμένο στους Αγίους Τιμόθεο και Μαύρα, στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Το 1965 αγωνιστήκαμε για την έλευση του ηλεκτρισμού, ενώ καθημερινά προσπαθούσαμε με ενότητα και φιλότιμο να λύνουμε τα προβλήματα της ζωής μας.

Ιδρύσαμε τα σωματεία μας – τον ΕΡΜΗ και το ΘΟΪ - κυψέλες πολιτισμού, αθλητισμού και κοινωνικής ζωής. Εκεί γιορτάζαμε τις εθνικές και θρησκευτικές επετείους, διοργανώναμε εκδηλώσεις που ζωντάνευαν την ψυχή της κοινότητας. Λειτούργησε και το Προσκοπικό μας Σύστημα – το 270ό – που έδωσε την ευκαιρία σε πολλά παιδιά να ζήσουν αξέχαστες εμπειρίες και να διαμορφώσουν χαρακτήρα και αξίες.

Στήσαμε καταστήματα, ταβερνάκια, παντοπωλεία, μικρές βιοτεχνίες. Άλλοι εργάζονταν στην Αμμόχωστο, άλλοι στην κοινότητα. Όλοι με έναν στόχο: να εξασφαλίσουμε τα απαραίτητα και να οικοδομήσουμε ένα καλύτερο αύριο για τα παιδιά μας.

Το 1974, η Κάτω Δερύνεια πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος. Θυσιάστηκαν τρία παλληκάρια:

• ο Λοΐζος Ανδρέα Χρήστου - Χριστούθκια,

• ο Θέμης Χαριλάου Δημητριάδης,

• ο Κυριάκος Χρίστου (Μπλάκκης).

Τρεις ήρωες που θα μείνουν για πάντα στη μνήμη μας, σύμβολα θυσίας και ανδρείας.

Και πώς να ξεχάσουμε τα τρία μικρά αγγελούδια που ακόμη αγνοούνται:

τον μικρό Ανδρέα και τα δίδυμα Μαρία και Κίκα, παιδιά του Χριστάκη και της Χρυστάλλας Ποταμού.

Για να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη και την ταυτότητα της κοινότητάς μας, ιδρύσαμε το Προσφυγικό Σωματείο «Αδούλωτοι Κάτω Δερύνειας». Ένα σωματείο που γεννήθηκε από την ανάγκη για ενότητα, μακριά από πολιτικές επιρροές, με σκοπό να υπηρετεί το κοινό μας όραμα: την επιστροφή στην Κάτω Δερύνεια.

Αγωνιζόμαστε να ακούγεται η φωνή μας. Να διαφυλάξουμε την ιστορία μας, να κρατήσουμε ζωντανή την πολιτιστική μας κληρονομιά, να μεταλαμπαδεύσουμε το όραμα της επιστροφής στις επόμενες γενιές.

Στις δύο τελευταίες δημοτικές εκλογές, εκλέξαμε τον δικό μας δημοτικό σύμβουλο. Διοργανώσαμε συνεστιάσεις και εκδηλώσεις, τοποθετήσαμε πινακίδα πριν το οδόφραγμα που γράφει:

“Κάτω Δερύνεια – 1 χλμ”,

για να θυμίζει σε όλους πόσο κοντά — αλλά και πόσο μακριά — βρίσκεται η πατρίδα μας.

Δημιουργήσαμε τη δική μας ιστοσελίδα, δίνουμε το παρών σε όλες τις σχετικές εκδηλώσεις και κρατάμε ζωντανή την κοινωνική συνοχή της κοινότητάς μας. Αυτή η διαρκής προσπάθεια έχει βρει θερμή ανταπόκριση από τους Κατωδερυνειώτες. Γιατί είναι μια πράξη αγνή, καθαρή και αληθινή. Μια πράξη αφιερωμένη στον τόπο που μας γέννησε.

Με πίστη, ενότητα και προσήλωση, κρατάμε άσβεστη τη φλόγα της επιστροφής.

Το Διοικητικό Συμβούλιο του Προσφυγικού Σωματείου

“Αδούλωτοι Κάτω Δερύνειας”